Interview met 'Heinz'-striptekenaars

Door Rene van der Velden

Makers van nieuwe Stem-strip 'nooit aangepast aan Disney-braafheid'

'Heinz is levensgenieter en slachtoffer'

Goed, de krant mag dan tijdelijk wat dunner worden de komende zomermaanden, hij wordt wel een stuk leuker. Dat is te danken aan Heinz, de stripkater van Eddie de Jong en Rene Windig, die U vanaf vandaag dagelijks vindt op de tweede pagina, de A2, de achterkant van de voorpagina ofwel De Binnenkrant. Hambone heeft het veld moeten ruimen. De eerste aflevering van Heinz gemist? Blader eens even terug naar die A2. Doe een weekje Heinz en U behoort tot de miljoenen Heinz-fans in Nederland. Ter introductie een vraaggesprek met de twee succesvolle makers van deze strip.

Donderdagochtend. Amsterdam. Nieuwe Herengracht. Een prachtig pand met aan de voorkant uitzicht op de beroepsvaart tussen de Amstel en het IJ. En aan de achterkant op een klein stadstuintje waarin een jong musje leert vliegen.

Striptekenaars Eddie de Jong en René Windig: "We rotzooien maar wat aan, dat doet Heinz ook." Foto: Peter Brom

Binnen een grote gezellige praat- en speelruimte met oud meubilair, fietsen, boeken en platen en een rommelig atelier. Een ingevulde Doorzon-verjaardagskalender op de wc. Koffie en sinaasappelsap op tafel, blikjes Heineken op het aanrecht. En twee mannen van middelbare leeftijd die dat helemaal niet zijn. Beroep: striptekenaar.

"Kijk, we hebben net iets nieuws," zegt Eddie de Jong halverwege het gesprek enthousiast. Hij veert op en loopt naar de baan vloerbedekking op de betonnen vloer en pakt een golfclub en een balletje. Mist op een haar na de kartonnen koker op het eind van de baan. Een midgetgolfbaantje als uiting van een van hun gezamenlijke passies: golf.

Ze hebben er nog een: countrymuziek en dan vooral Dolly Parton. Haar bevallige figuur vult zelfs meer ruimte op de wanden dan hun eigen Heinz. "We hebben hier alle platen maar ook allebei thuis nog een schaduwcollectie. Kijk, hier zijn onze foto's van een Dolly-avond in Tennessee. We hadden wel tweehonderd tulpen voor haar meegenomen, maar kregen haar niet te spreken. We hebben ze aan de kaartjesverkoopster gegeven. Was er erg blij mee." (Van het werk van Dolly Parton missen de tekenaars alleen nog het nummer It's sure gonna hurt)

Volmaakt 'huwelijk'

Eddie de Jong en Rene Windig kennen elkaar dik dertig jaar. Hoewel ze allebei getrouwd zijn, lijken ze samen een volmaakt 'huwelijk' te hebben. Al hun antwoorden zijn hetzelfde, ze vinden precies dezelfde dingen leuk en ergeren zich aan exact hetzelfde.

De basis hiervoor werd gelegd op het gymnasium. "Daar was het toen nog shockerend om strips te lezen, dus dat gingen we cultiveren," vertelt de ongeschoren Windig. Met een groepje van vijf man maakten ze plaatjes en verhaaltjes en in de pauze keken ze wat het geworden was. "Om de saaie tijd door te komen."

"Wij liepen alle twee met de beste strip rond op het schoolpleintje," verklaart De Jong de vorming van het duo.

Donald Duck

Na de middelbare school rolden ze in allerlei baantjes. Voor het eerste echte werk zaten ze in '74 en '75 bij Donald Duck. Totdat meneer Disney ingreep, omdat hij vond dat Nederland te vrij omging met zijn creatie. "Na twee jaar hadden we ons niet aangepast aan de Disney-braafheid," zegt Windig.

Wat volgde was een eigen jaarlijks verschijnend blad: Gezellig en Leuk. "Alles moest gezellig en leuk zijn in die tijd, dus kozen we dat als naam." Omdat beiden niet scheutig waren met hun eigen naam, gingen De Jong en Windig jarenlang door het leven als 'Gezellig' en 'Leuk'. Ze creeerden een eigen, iets ruigere, Donald Duck, een Dick Bosch (met ch en oude spelling) en andere parodieen.

Rond 1980 begon het echt wat te worden allemaal. "Het Parool heeft ons prof laten worden. We kregen eerst een tweewekelijkse strip, later, toen Gerrit de Jager (van de familie Doorzon, rvdv) naar het AD ging, dagelijks. Zo is in januari 1987 Heinz begonnen, de kat van stripfiguur Rockin'Belly."

Die Rockin'Belly was een gedemotiveerde punker die geregeld slaags raakte met de visboer als hij een maaltje ging halen voor zijn kat. Voor Heinz. Waarom Heinz?

Windig: "Ik had twee katten, Heinz en Frits en mijn ouders hadden een schildpad die Jodocus heette." Waarmee de namen van de hoofdrolspelers in de strip gevallen zijn. Nadere introductie volgt.

Stripprijzen

Met Heinz begon de victorie. De strip werd een groot succes, won alle stripprijzen die er in Nederland te winnen zijn en werd door steeds meer kranten gekocht. Inmiddels staat Heinz in een stuk of 25 kranten.

De Jong: "In ons toenmalige atelier in de Warmoesstraat hing een landkaart waarop we iedere keer een vlaggetje prikten als we weer een krant hadden gescoord."

Windig: "Als we nu met de trein reizen, voelen we ons onbehaaglijk als we in een gebied zonder Heinz zitten."

De Jong: "In het begin lieten we al die kranten hier bezorgen. Als dan de verkeerde er in stond, gingen we bellen en alles alsnog omgooien."

Windig: "Nu denken we: zoek het maar uit jongens. Je wordt er vreselijk nerveus van als je het in heel Nederland moet controleren. Bij de ene krant stoppen ze met de strip als er een bijbelse zoutpilaar in voorkomt. Bij de andere bellen ze als het in de strip niet regent en buiten wel."

De tekenaars hechten zeer aan een goede volgorde van plaatsing in de kranten. Want elke dagstrook Heinz probeert wel af te sluiten met een grap, maar er zit ook een verhaallijn in. Dat is duidelijk te zien in de inmiddels vijftien verzamelalbums.

Het maken van Heinz lijkt van de ene kant erg simpel (het is maar een tekeningetje) maar van de andere kant vreselijk ingewikkeld (jarenlang, zes per week en van een constant hoog niveau). Hoe werkt het duo De Jong en Windig?

"Zondagavond gaan we hier zitten en proberen we de verhaallijn en zes grappen te bedenken. De rest van de week werken we eraan, acht uur per dag. Schetsen en twee stroken per dag. Maar we doen ook veel spelletjes." (In eerdere interviews in Het Parool doen de tekenaars omstandig de spelregels uit de doeken van Vlakje Flikkeren, Penninkje Gooien en Bierblikje Lopen, maar die krant interviewt het tweetal zowat elk jaar, dus vandaar).

"Het ene moment is het leuk werk, dan weer stress en een klotetroep' want het is ook een druk natuurlijk. Soms vinden we het kinderachtig: een grote vent die poppetjes zit te tekenen. Maar we zijn eraan verslaafd om iedere dag gelezen te worden. Toen we een paar jaar geleden stopten, werd in Tilburg een club opgericht om Heinz terug te krijgen. Het lezerspubliek houdt je bij de les."

Zwarte streep

Opmerkelijk: in de hele ruimte is behalve een kopieerapparaat en een ouwe fax geen enkele vorm van automatisering te vinden.

Windig: "Ja, de andere jongens doen het per computer, maar wij niet. We hebben een weerzin tegen apparaten. We zijn vreselijk ouderwets eigenlijk."

De Jong: "Ik wil niet denken als een apparaat. Daar kunnen mijn hersens niet bij." De inspiratiebronnen?

"Vooral het dagelijks leven. Gaan wij plotseling golfen, gaat Heinz ook golfen. Mijn zoontje had het over Popeye de zeemeermin, komt er in."

Welke strips vinden jullie zelf het leukste?

"Donald Duck van '46 tot '52 van Barks, Lucky Luke in de Dupuis-tijd, de eerste dertig Suske en Wiskes, Nero, Guust en Robbedoes. Tegenwoordig: Joop Klepzeiker en een nieuwe in Sjors en Sjimmie, Dirkjan door Mark Retera." Andere goede voorbeelden van humor?

De Jong: "Tommy Cooper en Laurel en Hardy. Jiskefet en die twee van Kreatief met Kurk."

Windig: "Maar het moet niet te theaterachtig worden met leuk doen. Dan zakt mijn broek af en krijg ik overal jeuk. Daar zijn we allergisch voor."

Nou, tot slot, de beginvraag dan maar: wie is Heinz?

Elkaar aanvullend: "Aan de ene kant is Heinz een beetje dom en naief, aan de andere kant ook onverschillig. Hij is levensgenieter, maar tegelijk ook slachtoffer van alles. Een beetje hoe we zelf in elkaar zitten. Wij zijn geen asocialen of criminelen, maar wel buitenbeentjes. Het is leuker om dingen te nemen zoals ze zijn. Met veel kinderlijke verbazing. Anderen zijn meer met hun carriere bezig. Wij doen maar wat, we rotzooien maar wat aan. Dat doet Heinz ook." De andere hoofdpersonen?

De kat Frits. "Dat is de tegenpool van Heinz, een rustige intellectueel, ietwat gezapig. Hij fungeert als toeschouwer."

Jodocus de schildpad. "Het is lekker om iemand te hebben waar iedereen een hekel aan heeft. Die gebruiken we ook vaak om moderne dingen te doen, een zaktelefoon bijvoorbeeld. Bij een langzame schildpad wordt dat weer wel leuk."

Uitvinder Aap. "Die kan niet praten maar vindt wel alles uit. Handig om bijvoorbeeld in een ander land of in een andere tijd te komen."

Tuinkabouter Tjebbe. "Die is net terug van huwelijksreis. Dat is een alternatief figuur, een hippie, met magische krachten. Hij is al twee weken aan het proberen om weg te komen."

Dolly. "Het vriendinnetje van Heinz. Nee, ze krijgen geen kinderen. We gaan er geen Jan, Jans en de Kinderen van maken."

Hoe lang gaan jullie nog door met Heinz? "Dat is eigenlijk het experiment."

Heinz, vanaf vandaag dagelijks in De Stem.