Eind 1985 werd in Amsterdam de Stichting Gezellig en Leuk opgericht met Theo van Boven als zakelijk leider, Paul Bodoni als voorzitter, Eddie de Jong en Aart Clerkx als secretarissen en Marc Smeets als gewoon bestuurslid. Enige tijd daarvoor waren deze tekenaars - evenals Gerrit de Jager en Wim Stevenhagen - opgestapt bij Van Wulften, wiens uitgeverij Espee kort daarop failliet ging. Voor Gerrit de Jager was financiële onenigheid de hoofdzaak van vertrek, maar voor de rest was het meer een algemene onvrede met de manier waarop Van Wulften met zijn tekenaars omging. (Men leze Uitgeven, een machtig beroep door Aart Clerkx in de laatste Balloen, no. 61-62, 1983).

René Windig en Eddie de Jong zijn beter bekend als Gezellig en Leuk - naar de naam van het tijdschrift dat zij samen voltekenden. Sinds hun middelbare-schooljaren tekenen zij samen strips, waarbij ze zo nauw samenwerken dat het onmogelijk is om te onderscheiden wie wat bedacht of getekend heeft. Ze werden bekend door het album Ouwe troep, maar hun grootste populariteit hebben ze toch te danken aan hun Dick Bos-parodie Dick Bosch, die ze tekenden in De Balloen. Voor het album Fnirwak kregen ze in 1984 de Stripschappenning. Vorig jaar verschenen Dick Bosch in Tuinen, Dick en Rockin' Belly. Momenteel tekenen ze een dagstrip voor Het Parool.

We ontmoetten Windig en De Jong in de tekenstudio van Stichting Gezellig en Leuk in de Warmoesstraat - om even later op een wat rustiger plaats ons gesprek te beginnen.

Waarom hebben jullie de Stichting Gezellig en Leuk opgericht?

In de eerste plaats om onze eigen boeken uit te geven en in de tweede plaats om het tijdschrift Gezellig en Leuk uit te geven, waaraan behalve wij vijf ook andere mensen meewerken. Hein de Kort, Eric Schreurs, Kamagurka en Herr Seele, Wim Stevenhagen en Peter Pontiac, onder anderen. Het tijdschrift is een soort stichtingsperiodiek, dat een beetje bedoeld is om door te gaan op wat we deden bij De Balloen. Op het moment dat dat stukliep hadden we net een aardig aantal mensen bij elkaar.

Waardoor is dat stukgelopen? Hing dat samen met de ruzie met Van Wulften?

Er waren plannen voor een nieuw blad, er waren vergaderingen, maar wij waren het niet met die plannen eens. We hebben nooit ruzie gehad hoor. Er was gewoon een beetje onvrede. Op een gegeven moment waren wij de hoofdredaktie van De Balloen en dan wil je bepaalde leuke dingen doen en we hadden geen zin om die andere plannen te slikken. Op dat moment zijn wij er mee gestopt. Andere mensen zijn er wel mee doorgegaan en dat zijn de Doorzon Caravan-Gids en de Adrianus Zelfdodingsgids geworden.

Liep De Balloen dan niet goed?

Financieel ging het niet zo goed. Bij de laatste nummers ging het net weer iets omhoog. Het abonneebestand was ook achteruit gelopen. Er waren toen zelfs plannen om een weekblad te beginnen.

Jullie zijn daarna dus met een aantal mensen doorgegaan met jullie eigen blad Gezellig en Leuk.

Ja, er zijn mensen bij van De Balloen en een paar die in Tante Leny Presenteert hebben getekend, zoals Marc Smeets, Peter Pontiac, Bill Bodewes en Jan Verburg. Die hebben we gevraagd omdat we ze goed vonden. Het is een soort vriendenkring die het leuk vindt om mee te doen, we kunnen helaas niemand betalen. Kamagurka hebben we er ook bijgevraagd omdat we hem bewonderen. Cromheecke en Letzer (Tom Carbon in Robbedoes) hebben we ook gevraagd voor het volgende nummer en die waren heel enthousiast, ze zijn zelf ook bezig met een eigen blad uit te geven: Flam Imperial. Daar werken wij weer aan mee We zouden de tekenaars natuurlijk best willen betalen, want je zit in een heel moeilijke positie, als je moet gaan vragen: kun je dit of dat doen, vóór dan en dan moet het af zijn, maar je krijgt niks betaald.

Het blad levert geen winst op?

Nee, het bedruipt zichzelf nog niet eens. De drukkosten zijn hoger dan de inkomsten als alles verkocht is. Het enige wat
zou helpen is als we overal een girorekening bij zouden zetten en dat iemand die in een kasteel woont ineens 30.000 gulden op onze rekening stort en zegt: ga maar Gezellig en Leuk maken. Want er zitten natuurlijk ontzettend veel mogelijkheden in. We hebben de juiste mensen bij elkaar, dus we zouden een heel mooi blad kunnen maken.
Hanteren jullie bepaalde criteria voor de strips die in het blad komen? Moeten ze "gezellig en leuk" zijn?
Eigenlijk wel. Maar soms denk je dat iemand iets komisch gaat doen en dan blijkt het toch weer heel iets anders te worden dan je dacht. Het gaat uit van een bepaald vertrouwen dat degenen die je vraagt kwaliteit leveren.

En strips van onbekende tekenaars?

Daar hebben we redaktievergaderingen voor. We bekijken het gewoon met z'n vieren, Aart, Paul en wij. We hebben inzendingen van onbekenden uit het hele land gekregen, maar daar zaten maar twee bij die leuk waren. De rest denkt dat we alles maar drukken. Waarschijnlijk omdat het blad nog niet veel samenhang vertoont.

En als een bekende tekenaar zou aankomen met een strip?

Daarvoor geldt hetzelfde. Als we ons rotlachen komt het erin. Willy Linthout, de tekenaar van Urbanus, had ons eens wat pagina's meegegeven die hij vóór Urbanus gemaakt had, maar die waren lang niet zo leuk als zijn Urbanus-strips. Hij heeft -zeker in België - al een naam, maar dat is voor ons geen argument. Iemand die géén naam heeft en wél leuk is komt er wel in.

En tekenaars met een realistische stijl?

Persoonlijk hou ik daar niet zo van. Realisme zoals dat van Aart Clerkx of Pontiac vind ik wel goed, maar niet zoiets als Dan Cooper of Michel Vaillant. Het is ook nog niet gebeurd dat zo'n tekenaar naar ons toekwam, maar alles van iedereen die wat inlevert leggen we op tafel op zo'n vergadering.

Hoe vaak verschijnt Gezellig en Leuk eigenlijk?

Het blad komt onregelmatig uit. Toen we het nog met z'n tweeën maakten was het traditie dat het in april uitkwam. Dus in januari dachten we van: hee, we moeten nog een Geze1lig en Leuk maken, en dan gingen als een gek aan het tekenen en dan kwam het inderdaad in april uit.
Nu gaat het zo dat er een reden moet zijn om weer een nummer te maken. Vorig jaar had iemand een feest georganiseerd in Octopus en daar wilden we niet met lege handen aankomen, dus toen hebben we in een maand Gezellig en Leuk nr. 7 gemaakt. De tweede keer gaven we zelf een feest dat 24 uur duurde, alle reden voor een nieuwe Gezellig en Leuk.
Er moet dus een aanleiding voor zijn. Als er nu iemand aankomt met een ongelooflijke goeie strip van 15 pagina's, dan gaan we allemaal tekenen om die ene strip zo snel mogelijk te kunnen plaatsen. We waren ook eens van plan om met z'n allen te gaan samenwerken aan één strip. Die heette Urgo, de zoon van Fnirwak. Daarvan hebben we een paar pagina's geschetst en half geïnkt, maar het bleek toch te moeilijk.

Jullie twee hebben wel voor Gezellig en Leuk nr. 7 een strip gemaakt samen met Peter Pontiac.

Ja, dat ging heel goed. Voor het volgende nummer zouden Peter Pontiac en Eric Schreurs samen een strip maken. Daar houden we ze aan.

Wat is de oplage van Gezellig en Leuk?

De voorlaatste (nr. 7) was 1000 en die waren allemaal uitverkocht, dus toen hebben we van de laatste maar 1500 laten drukken en nou zitten we dus nog met 500. Hahaha. We hebben dus 1000 trouwe fans.

Waarom zijn jullie eigenlijk zelf uitgevers geworden? Jullie. als winnaars van de Stripschappenning. zouden toch in elk geval bij een grote uitgeverij terecht moeten kunnen?

Het is zo frustrerend als je merkt hoe die mensen denken dat ze een blad in elkaar kunnen zetten. Niet dat wij nou zo vreselijk goed zijn, maar toch... En boeken moeten in een bepaalde serie of een bepaald concept. Bovendien wordt het heel slecht betaald, dan kun je net zo goed niks betaald krijgen.

Artistieke vrijheid is dus belangrijk voor jullie?

Ja. We willen proberen het plezier erin te behouden door zo veel mogelijk zelf te doen. Als het blad nu ergens niet ligt weten we dat we zelf een fout hebben gemaakt en die kunnen we meteen herstellen. Anders moet je eerst naar de uitgever en die moet naar de verspreider en die moet naar de winkel en tegen de tijd dat de fout hersteld is, is er een half jaar voorbij.

Jullie vertelden net dat het blad geen winst oplevert. Waar halen jullie dan wel het geld vandaan om dingen uit te geven?

De verkoop van boeken. Rockin' Belly en Dick Bosch. Met wat er binnenkomt kun je de drukker betalen en dan kun je nog een feest geven en dan is het op. We zijn begonnen met nul en na een jaar hebben we nog steeds nul, maar we hebben ook geen schulden. En over een tijdje hebben we weer geld voor een Gezellig en Leuk. In het begin maak je natuurlijk fouten. Dan ga je bijvoorbeeld de prijs van het boek zo laag mogelijk maken. Je wil niet meedoen aan die mode om boeken absurd duur te maken, dus ga je het eigenlijk absurd goedkoop maken. Daar beginnen we een beetje van terug te komen. Een boek moet gewoon betaalbaar zijn, maar we willen er niet op toeleggen.

Welke boeken hebben jullie tot nu toe uitgegeven?

Dick Bosch, Rockin' Belly, Twee Alfredo's op een groene prairiewolf van Paul Bodoni en De Komeet van Aart Clerkx. En
twee nummers van Gezellig en Leuk. En binnenkort verschijnt Doodverf van Aart. Tot voor kort deden we ook de verspreiding zelf, maar dat gebeurt nou door Het Raadsel. Het is wel zo dat nu net Dick Bosch en Belly uitverkocht zijn. We moeten eigenlijk wat herdrukken. Tuinen Dick doen we niet meer. Vroeger had je veel van die oblong-boekjes, maar tegenwoordig is er - in elk geval in Amsterdam - geen binder meer te vinden die dat kan nieten. De afstand tussen de nietjes was te klein. Dat merkten we pas toen het al gedrukt was, dus dat hebben we zelf met de hand zitten nieten.

Maar voor de rest geen problemen?

Nee, het is eigenlijk beter om albums uit te geven. Het is heel vervelend als mensen zeggen: in die Gezellig en Leuk vond ik dat en dat goed en de rest vond ik niks, of: ik vond alles goed behalve dat en dat. Dan kun je beter voor jezelf een boek maken, zoals Aart nu gedaan heeft, dan ben je tenminste zelf verantwoordelijk voor het héle boek. Daar willen we eigenlijk naar toe. Misschien ééns per jaar een Gezellig en Leuk, maar verder zoveel mogelijk albums en boekjes uitgeven.

Hebben jullie een bepaalde planning voor albumuitgaven of gaat dat net zo ad hoc als het blad?

Ja. Het hangt er van af wat je op het moment aan het doen bent. Wij zijn nu bezig met een dagstrip in Het Parool, over een kat, Heinz. Iedere dag een strook, dus kunnen we redelijk vast twee verzamelalbums per jaar plannen. Dat is eigenlijk ook wel een reden om Gezellig en leuk te maken, dan heb je tenminste een excuus om weer tien pagina's te tekenen. Die kun je dan naar verloop van tijd bundelen tot een album. En op die albums maken we dan wel wat winst, zodat we ook van andere mensen wat kunnen uitgeven.
(Op dit moment komt er een kat de kamer binnengewandeld die even onze aandacht opeist.)
Dat is niet Heinz. Heinz was z'n voorganger, die staat op de foto achterop Windig Drawings, dat nu bij De Slegte ligt. Al die ouwe boeken van Van Wulften liggen nu bij De Slegte.

Dat waren dan zeker forse oplages?

Nee hoor, nooit meer dan 3000. Van Fnirwak zijn er zo'n 1500 verkocht. De rest wilden ze ook bij De Slegte dumpen maar die hebben we zelf opgekocht. Drawings koop ik nu zelf bij De Slegte als ik het aan iemand kado wil geven. Het is geen succes-story, maar we hebben wel lol gehad, hoor.

Als jullie Stichting in de toekomst zo groot zou worden als - laten we zeggen - Oberon, zouden jullie dan nog steeds
op dezelfde manier werken: van gezellige jongens onder elkaar en wat morgen komt zien we dan wel?

Ik denk het wel. Alleen gaan we dan in België wonen.

Kun je niet beter richting Lichtenstein of Monaco vertrekken?

Het gaat niet om de belasting, het gaat om de rust die je daar hebt. We zitten nu in de Warmoesstraat te tekenen, en Bodoni ook, en daar heb je steeds rompslomp, bezoek en telefoon. Boven de deur van de tekenstudio hangen ook twee lampen: een rooie voor "niet storen" en een blauwe voor "helemáál niet storen". In België is het ook veel gemoedelijker. Hier in Amsterdam moeten we steeds door de Damstraat en daar wordt je ook niet vrolijker van.

En dat levert ook geen inspiratie op?

Vroeger wel nog, maar als je het dagelijks meemaakt ga je het niet ook nog eens tekenen. Eric Schreurs komt wel eens in de zoveel tijd op bezoek en loopt dan hier door de buurt. En dan weet je zeker dat de volgende Klepzeiker weer vol staat met hoeren en spuiters. Maar hij woont niet in Amsterdam. Rockin' Belly speelt zich ook hier in de stad af, maar we laten nooit de echte rotte kanten ervan zien. Eén keer hebben we ballet je-balletje getekend en daar houd het mee op. Vroeger hadden we nog wel eens een romantische kijk op zwervers. Zappo en Pipetti, ken je die, die staan ook in Ouwe Troep. Dat was ook heel autobiografisch, de kleine en de grote door de stad, maar je raakt snel uitgekeken op de romantische kanten. We hadden nog voor zo'n 20 pagina's scenario's liggen, maar dat is er nooit van gekomen.

Zijn jullie eigenlijk full-time tekenaars, moeten jullie ervan leven? Eddie?

Op het moment wel ja. Ik heb tot voor kort altijd bijbaantjes gehad, maar sinds een paar weken niet meer.

En René?

Het blijft scharrelen.

Ik neem aan dat jullie niet kunnen leven van één strook in Het Parool, met z'n tweeën?

Nee, dat kunnen we inderdaad niet. Behalve Heinz, dagelijks in Het Parool, tekenen we eens in de zoveel tijd een pagina Rockin' Belly, ook voor de Goochem-pagina van Het Parool. En we hebben aanbiedingen. Robbedoes wilde wel strips van ons publiceren, maar dan moesten we wel iets nieuws ontwikkelen. We hadden net al Heinz bedacht, daar moet nog wat tempo in komen, dus daar moet niet n6g iets nieuws doorheen komen. Als ze Dick Bosch hadden gevraagd waren we nu al druk bezig met tekenen, hoor. We hebben ook voorgesteld om Rockin' Belly te plaatsen, maar dat stond al in Het Parool en al die tijdschriften willen dan iets nieuws, dat is het vervelende. Wij zijn nog lang niet uitgekeken op Dick Bos en Belly en Heinz. Integendeel, we willen het nog meer uitbouwen. Het zijn allemaal kanten van onszelf die we tekenen en iets nieuws zit er nu niet in, anders hadden we het al lang gedaan.
Is het financieel gezien niet aanlokkelijk om tóch iets nieuws te bedenken voor Robbedoes?

Je moet rekening houden met een enorme aanloopperiode voor het ontwikkelen van het karakter van een nieuwe figuur. En bovendien moet de Vlaamse hoofdredakteur eerst met de strip naar de Franse hoofdredakteur die het moet goedkeuren voordat het erin komt. Maar wie weet. Verder hebben we momenteel eigenlijk weinig tijd. We waren gewend om zo nu en dan eens te tekenen en dan weer eens een baantje te hebben en het is wel even wennen om alleen maar te tekenen. Vooral in het begin is zo'n dagstrip een behoorlijke klus.

Zouden jullie het zien zitten om, bijvoorbeeld zoals Gerrit de Jager, vijf strips tegelijk te maken?

Ja, natuurlijk. Niet nu, maar het zou kunnen, het moet vanzelf groeien.

Een volle werkdag schrikt jullie niet af?

Nee, ik vind het op zich wel leuk werk. Een dagstrip is wat dat betreft ideaal, want het wordt meteen gedrukt. Wat je bedenkt staat de volgende dag in de krant, of soms dezelfde dag. We leveren het 's morgens tegen 9 uur in en om 1 uur kunt René binnen met Het Parool. Bij De Waarheid moest je nog een dag wachten.

Werken jullie wel eens vooruit, om wat reserve te hebben?

Nee, nooit. Het voordeel van met z'n tweeën werken is dat je allebei ziek moet zijn wil er niets in de krant komen en dat is nog niet gebeurd. We hadden in De Waarheid al proefgedraaid met Dick Bosch. Dat ging ook van dag tot dag. Dan hadden we tot 's ochtends 11 uur zitten tekenen en terwijl Eddie zijn fiets losmaakte zat ik nog te vlakken. Dan kwam ik naar beneden en gaf het in een ren aan hem en hij fietste dan keihard door om het op tijd in te leveren. Soms leidde dat bijna tot een botsing met Hein de Kort, want die deed precies hetzelfde.
We schuiven iedere keer te veel dingen voor ons uit. Het is gewoon nog wennen om iedere dag bezig te zijn met tekenen. Soms plannen we een dag om 3 of 4 stroken voor Het Parool te maken en dan komt er iemand langs op de studio, of we zijn na één strook al zó blij dat we hem af hebben, of we krijgen een tekening in drank betaald... Dat gebeurde vorige week dus: we kregen twee kratten bier, waarvan één met Belgisch bier, en toen hebben we dus weer helemaal nul getekend. En de volgende ochtend voor negen uur toch maar weer 1 strookje.
In het begin van de studio, begin 1986, kwam één deur van de studio zo uit in een café. Dat was een nachtcafé dat nu, godzijdank, gesloten is. Daar konden we de hele nacht bier halen en dat was natuurlijk een vreselijke afleiding als we zaten te tekenen. We moeten toch wat meer regelmaat en discipline leren.

Hoe zijn jullie bij Het Parool terechtgekomen?

Dat ging via Hans Hoekstra, die we kenden via Pau1 (Bodoni). Pau1 werkte toen voor Jippo, waar Hans redakteur was en we waren al eens bij hem geweest omdat we wel wat voor Jippo of Taptoe wilden doen. Maar Jippo werd toen opgeheven en Hans Hoekstra ging naar Het Parool. Toen hij ons vroeg of we iets voor Het Parool wilden doen hadden we net Rockin' Belly gemaakt in Bluf! en omdat iets nieuws bedenken niet al te best ging hebben we Belly aangeboden. Die verschijnt eens in de drie weken op de Goochem-pagina. En sinds 2 januari van dit jaar staat Heinz er in.

Hoe zijn de reacties op Heinz?

Wisselend. Sommigen vinden het prachtig, anderen vinden dat we Dick Bosch moeten blijven tekenen. De pagina waar Heinz en ook Rockin' Belly op staan is de kinderpagina van Het Parool, dat is dus geen Dick Bosch-pub1iek. Het Parool is in ieder geval tevreden en wij ook. Heinz is zich nog een beetje aan het voorstellen. Een tijdje terug lieten we hem in de laatste Bommel-strook terechtkomen. Toen kregen ze bij Het Parool een brief van de Toonder-studio's dat we dat niet mochten doen... met de complimenten overigens voor de "creatieve geesten" Ze vonden het toch wel leuk.

Hoe belangrijk zijn de lezers, het publiek, voor jullie?

Ze moeten onze boeken kopen. We hebben nu ongeveer 1000 fans die dat doen en dat is te weinig. We staan niet in een blad als de Nieuwe Revu, dat door zo'n half miljoen mensen gelezen wordt. Als je daar iedere week in staat, kopen ook zo'n 50.000 mensen je boeken. Maar we merken wel bijvoorbeeld aan Rockin' Belly dat die in Het Parool staat. De 2000 exemplaren van het album waren in drie maanden uitverkocht.

Dat is nog niet erg veel, een oplage van 2000.

Nee, maar Het Parool is ook maar een lokale krant. We zouden eigenlijk in meer kranten moeten staan met dezelfde strip. Als je in Amsterdam in Het Parool staat is dat heel wat, maar buiten Amsterdam leest niemand het. Beha1ve sommige fans. Dick Matena (die in Turnhout woont, PK) heeft zich speciaal op Het Parool geabonneerd om Belly te kunnen lezen.

De meeste fans zullen jullie toch wel hebben door Dick Bosch.

Dick Bosch ligt ons ook het meest na aan het hart. We zijn laatst op een filmavond geweest in het Filmmuseum, toen ze de films van Alfred Mazure draaiden. Dan zie je dus de echte Dick Bos in aktie, of eigenlijk degene die model voor hem stond, de jiu jitsu-expert Maurice van Nieuwenhuizen. Oerhollandse humor was dat. Mazure speelde in één film zelf de hoofdrol, als detective Dun. Als twee druppels water Herr Seele (bekend van de tv-sketches met Kamagurka, PK). Precies dezelfde kop, dezelfde mimiek. We rolden van onze stoel van het lachen. Mazure was echt een waanzinnige humorist. Dick Bos was wel een serieuze held, maar met humor. Onderkoelde humor. Ik hoop dat ze die films nog een keer draaien, dat meer mensen ze kunnen zien.

Peter Kuipers en Wiel Weijers