Met zingende pollepels langs de deuren

Door Guuz Hoogaerts

Illustratie Windig & De Jong

Na dertien jaar zijn Windig & De Jong de stripkat Heinz een beetje moe. Als er dan ook nog eens vanalles tegen zit, is de beslissing om te stoppen snel genomen. Op 29 april verschijnt het laatste strookje. Heinz-tekenaars René Windig en Eddie de Jong kijken terug op stripkatten, zingende pollepels, golf, Augustus, kantoorspelletjes en de OHS-affaire

Eddie: "We zijn Heinz niet zat, maar hebben wel steeds meer moeite om onszelf op te peppen. Als het minder leuk dreigt te worden, moet je stoppen."
René: "Afgelopen jaar was echt een crisisjaar. Kleine dingetjes gaan storen, de fax die stuk gaat, het kopieerapparaat dat vervangen moet worden, het papier dat we altijd gebruikten is niet meer te krijgen, de PTT die niet op tijd bezorgt. En als je dan toch al niet lekker in je vel zit..."
Eddie: "Vorig jaar werd het om privéredenen moeilijk om elke dag een strookje te tekenen. Toen moesten we kiezen: of niks inleveren of oude strookjes."
René: "Toen hebben we oude strookjes ingeleverd. Wij dachten: dat ziet iedereen meteen."
Eddie: "We hadden het moeten aanpakken zoals Jan Kruis. Als die op vakantie gaat, levert hij ook oude afleveringen van Jan, Jans en de Kinderen in."
René: "Zet hij er erbij: speciaal voor u geselecteerd door Jan Kruis. Is iedereen blij."
Eddie: "We hadden geen tijd om alle hoofdredacteuren te bellen dat het even niet meer ging. Bij het Parool hadden ze het meteen door. Maar zij dachten: dat komt wel goed. Het Rotterdams Dagblad steunde ons ook."
René: Maar in Brabant vonden ze dat we de boel aan het belazeren waren. Toen werden we het de Brabantse kranten geflikkerd."
Eddie: "De ouden stroken waren in Limburg nog niet eerder verschenen. Daar snapten ze de grappen over Heinz die bij Sinterklaas moest komen omdat hij oude grappen maakte, misschien niet zo."
René: "De Volkskrant was er natuurlijk als de kippen bij om een lullig stukje te schrijven over de OHS-affaire, de Oude Heinz Stroken-affaire. Ook de NRC had er iets over geschreven. Iedereen leest naast het regionale dagblad nog wel een landelijke krant, toch?"
Eddie: "Wat me over de crisis heeft geholpen, is de nieuwe plaat van Dolly Parton. Die verscheen net toen ik terug kwam van vakantie uit Amerika. Bloednerveus ben ik naar de platenwinkel gegaan. Ik was zo opgewonden, dat ik mijn creditcard op de toonbank liet liggen. Kreeg ik een week later een telefoontje, dat ik hem kon komen ophalen."

Zelfportret van Windig & De Jong in het boek 'De stomme wereld van Heinz'.

René Windig en Eddie de Jong zijn echte Amsterdammers, en daarmee ook geoefende kankeraars. Maar wel hele vrolijke, in bovenstaande dialoog moet u zo om de drie zinnen een bulderlach bedenken. Maar telkens (lacht) of 'Hahahaha' in een artikel leest zo vervelend.

Na twaalfeneenhalf jaar stopt het onafscheidelijke duo met de strip Heinz. Definitief. Niet dat de tekenaars uitgekeken zijn op de kat en zijn vrienden. In het atelier aan de Amsterdamse Nieuwe Herengracht staan de Heinz-boeken prominent uitgestald, en hangen posters, reclamefolders en schaalmodellen van figuurtjes die in de strip voorkwamen, nog steeds aan de muur.

Heinz, vernoemd naar Ajax-doelman Heinz Stuy, verscheen in januari 1987 voor het eerst in het dagblad Het Parool.De kat dook eerder al op in een eerdere strip van Windig & De Jong, Rockin' Belly. Een jaar na het debuut namen regionale kranten als het Rotterdams Nieuwsblad (nu Rotterdams Dagblad) en de Haagse Courant de strip over. In Dagblad De Limburger maakte Heinz in 1996 zijn debuut.
Dat was even wennen voor lezers die gewend waren aan strips met een pointe, een grap na drie plaatjes. Heinz beleefde allerlei avonturen, op de bodem van de zee, op een onbewoond eiland, in het decor van andere strips, maar was er nooit op uit om de lezeraan het lachen te maken. Natuurlijk kwamen de kat en figuurtjes als Augustus, Djurre, Jan en Jaap uit JanJapië (de alter ego's van Windig en De Jong) en de pinguïns wel eens grappig uit de hoek, maar dolkomisch werd het nooit. Eerder supermelig. De strip kabbelde voort, met geregeld een piek en soms een dalletje.

Eddie: "Wat we nu gaan doen? Zingende pollepels verkopen, huis aan huis."
René: "Dat we dan aanbellen en zeggen: wij zijn de tekenaar van de zingende pollepel van Koopmans. Die kunt u voor een zacht prijsje van ons kopen."
Eddie: "Of we stil kunnen gaan leven? Onze bankrekening, daar houden we geen rekening mee. Als je te eten hebt en plezier houdt in wat je doet, is het toch goed? De meeste kranten hebben ons gezegd dat ze zich aanbevolen houden als we weer wat nieuws bedenken."
Op de dagelijkse dwang van een dagstrip zijn Eddie en René uitgekeken. Hebben ze nu meer respect gekregen voor tekenaars die het wel al decennia lang volhouden? Neem de strip Garfield bijvoorbeeld?
Eddie: "Nee."
René:"Ik heb ooit eens drie Garfield- grappen gelezen, en toen wist ik het wel."
Eddie: "Voor zoiets lulligs, daar heb ik geen bewondering voor."
René: "Charles Schulz, tekenaar van Peanuts, die vinden we wel heel goed. Die heeft wel eenmindere periode gekend, maar is tot het einde toe heel scherp gebleven."

Een verslaggever van Het Parool ging elk jaar tegen de kerst op visite in het atelier van Windig & De Jong. Hij nam het afgelopen jaar met het duo door en meldde tevens welk melig kantoorspelletje de twee nu weer hadden bedacht. Zo kwamen ondermeer de spelregels van penninkje werpen (punten scoren met de Stripschapsprijs die het duo in 1991 kreeg), bierblikje lopen en vlakje flikkeren voorbij.
René: "Toink hebben we ook gehad. Dan stopten we een tennisracket tussen een kast en moest je daar een balletje tegenaan slaan met een golfclub. Als je het racket raakte, hoorde je 'toink'."
Eddie: "We hebben ook aan blikje schieten gedaan. Blikje op een stoel en dan met een bal eraf schieten zónder de stoel te raken. De stoel raken is tegen de regels, zouden Jan en Jaap zeggen."
René: "Ik wilhet wel voordoen, maar ik heb de verkeerde schoenen aan."
Eddie: "Als je het blikje van de stoel afschiet, heb je eenpunt. Je speelt het met z'n tweeën. Wie het eerst bij de zes is, en met twee punten verschil voor staat, heeft gewonnen."
René: "Het perfecte spelletje is golf. Dat spelen we op de baan in Amstelveen."
Eddie: "Onze handicap? Die hebben we niet."
René: "Onze hersenen zijn onze handicap. Wat er leuk is aan golf? Eerst geef je de bal een enorme hengst, daarna een verfijde tik en dan moet je het balletje ergens in zien te krijgen."
Eddie: "Je wordt er niet moe van."
René: "Nou, we moeten toch naar Amstelveen fietsen, vaak met wind tegen. De rest, onder meer tekenaar Hein de Kort, komt met de auto. Gelukkig zit er niet zoveel kouwe kak op de club."
Eddie: "Nee. Wel veel apekoppen en bejaarden."

Windig & de Jong waren zeer verguld toen Dagblad De Limburger in maart een speciale carnavalsstrook van Heinz groot op de voorpagina zette.
Eddie: "Zo groot zijn we nog nooit afgedrukt."
René: "We hebben alleen in het begin wat aan carnaval gedaan. Later kwam het er niet van. Dit jaar hebben we een paar Limburgers gebeld die we kennen om te vragen wanneer het feest precies begon. Kwamen er zulke lange antwoorden dat ik echt even moest zeggen: ho, stop, ik pak even een pen."
Eddie: Daar hebben we toen een paar grappen over gemaakt."
René: "Ik ben nog naar de bibliotheek gegaan om een boek over carnaval te lenen. Alaaf heette het."
Eddie: "Ging René dat helemaal doorspitten. Toen bleek hoevel er bij carnaval kwam kijken, werden we er doodziek van. Dat boekis trouwens te laat weer ingeleverd. Heeft me nog twintig cent boete gekost."
René: Ben je klaar? Dan kunnen we nu gaan golfen."

Maar lachen moet je!

Het nieuws dat Windig & De Jong stoppen met Heinz, heeft nogal wat losgemaakt onder collega-tekenaars. Een kort rondje langs de tekentafels:

Jeroen de Leijer (tekenaar van Eefje Wentelteefje): "Andere tekenaars hebben vaak niet zoveel lef om met een succesvolle strip te stoppen. Die denken dan aan de hypotheek die ze moeten aflossen. Ik ben zeer benieuwd wat Windig & De Jong nu gaan doen. Misschien is het leuk om ze met handboeien aan de tekentafel vast te maken en daar een televisieprogramma over te maken?"

Peter de Wit (tekenaar van Sigumnd): "Er moeten meer dagstrips komen en niet minder. En als fan van Heinz en Frits en in het bijzonder J-o-d-o-c-u-s - d-e - s-c-h-i-l-d-p-a-d wordt het leven straks leeg en zinloos natuurlijk, maar elk nadeel heb een voordeel. Dus. En nu het goede nieuws. De jongens zijn fanatieke en enthousiaste golfers, en hebben deze drastische stap gezet, om in navolging van Marco van Basten ook de top in deze sport te bereiken, wat dag en nacht trainen betekent. We zullen nog meer van ze horen!"

Jean-Marc van Tol (tekenaar van Fokke & Sukke): Al voor Windig & De Jong met Heinz begonnen was ik een grote fan van hun werk. Als Gezellig & Leuk hadden ze in diverse bladen al zoveel leuke strips gemaakt. Ik hou enorm van de Nederlandse humor-strips en Windig & De Jong hebben daarin altijd een hele opmerkelijke rol gespeeld. Je weet nooit precies waar je om moet lachen, maar lachen moet je! Welke stripmakers zijn in staat om hen op te volgen? Van de nieuwe generatie schat ik alleen Mark Retera (Dirk-Jan), Marc van der Holst (Spekkie Big) en Maaike Hartjes (Maaikes Dagboekje) daartoe in staat. Maar nooit zal het iemand lukken om de glorietijden van Heinz terug te halen. Ik vrees dat het een minder leuk millennium gaat worden."

Luc Zeebroek (alias Kamagurka): "Ik vond Heinz altijd prachtig getekend. Ook de absurde en supermelige humor sprak me aan. Ik denk dat het stoppen met Heinz een artistieke beslissing is geweest, en daar kan ik inkomen. Elke dag drie of vier hokjes vullen met hetzelfde figuurtje, dat gaat je opbreken. Als ik bijvoorbeeld jarenlang alleen maar Bert en Bobje-strips had getekend, zat ik nu vast in een gesticht."

Berend Vonk (cartoonist van Trouw en goede vriend van Windig en De Jong): "Ik snap wel dat ze iets anders willen: altijd grapjes verzinnen, elke dag naar een clou toe werken, dat moet iets vreselijks zijn. Hoewel, ik wil het best eens proberen. Ach, laten we het verlies van Heinz niet overdrijven: als Dolly Parton zou ophouden met liedjes maken, dat is pas echt erg."

Gert-Jan van Leeuwen (alias Gummbah): "Ik kan wel begrijpen dat je na twintig jaar dezelfde kat tekenen iets anders wil gaan doen. Oh, was het korter? Heinz was de beste dagstrip die in de Nederlandse kranten verscheen. Ik woon in Tiburg, hier in het Brabants Dagblad staat - sinds ze Heinz eruit hebben gegooid - alleen maar troep als De rechter. Als dat de toekomst van de dagstrip is, gaat het helemaal fout in dit land."