Tekenaars Windig en De Jong krijgen Stripschapprijs

Heinz is liever geworden door Dolly

door onze KUNSTREDACTIE

In Heinzland is alles mogelijk. Surfen door het heelal? Heinz doet het. Limonade als haargroeimiddel? Heinz maakt het. Een gastoptreden van Garfield? Heinz versiert het. De meest eigenwijze kat van Nederland? René Windig en Eddie de Jong tekenen hem.
Sinds november 1987 wordt de lezer van deze krant elke dag opgeschrikt door de ronde stripkat. Heinz is onvoorspelbaar, neemt de wereld letterlijk en op de hak, zijn humor is onnavolgbaar en absurd. Tijdens een gesprek met Windig en De Jong komt Heinz tot leven; ze praten over hem alsof hij ieder moment onder de tafel vandaan kan kruipen.
René Windig: "Heinz heeft ook echt bestaan, hij is drie jaar geleden overleden. Een rode kater, vernoemd naar de ex-keeper van Ajax, Heinz Stuy, ook zo'n goedmoedige dikzak. Die stond erom bekend dat hij prachtig ballen kon vangen, maar ze dan onmiddellijk uit zijn handen liet vallen. Heinz deed dat met vliegen. Als hij er een had gevangen, wilde hij 'm opeten en dan vloog het beest uit zijn poten".
Het hoogtepunt uit Windig en De Jongs tekencarrière was oorspronkelijk de kat van Rockin' Belly, een andere stripheld uit het reportoire van het tekenaarsduo. Als Heinz is hij een eigen leven gaan leiden. "Hij begon als punkkat op de jeugdpagina van het Parool. Toen waren de grappen nogal scherp, maar sinds Heinz in meer kranten verschijnt, hebben we hem aangepast aan een groter publiek", zegt René.

De evolutie van Heinz: van boven naar beneden Rockin' Belly, Heinz ans diens kat, en Heinz als zelfstandig stripfiguur.

Stripschapprijs

Een geslaagde operatie; Windig en De Jong krijgen dit jaar de Stripschapprijs voor hun hele gezamelijke oeuvre. "We waren wel verbaasd. Meestal wordt zo'n prijs toegekend aan iemand die al veel langer bezig is. Nu kunnen we in de galerij der ouwe knarren worden bijgezet. We krijgen telefoontjes van tekenaars die de prijs tien jaar geleden hebben gekregen: 'Nu mogen jullie bij ons aan tafel komen zitten'!"
Op hun eigen tafels in het atelier aan de Nieuwe Herengracht in Amsterdam, vlakbij het Muziektheater, ligt een enorme papierwinkel. Stapels Heinzkranten, felicitatiebriefjes van trouwe lezers, talloze schetsen van Heinz en zijn maatjes: Jodokus de schildpad, Frits de kat én Dolly Parton, Geflankeerd door sigarettenpakejs en bierblikjes, doorgans leeg.
Heinz en andere geesteskinderen ontlenen hun bestaansrecht voor een niet onbelangrijk deel aan Dolly Parton. Zonder het gevoelige stemgeluid van de welgevormde countryzangeres op de achtergrond tekenen de heren Windig en De Jong niet lekker. In de kast staat een paar meter Parton.
Eddie: "We hebben al haar platen. De helft hebben we uit Amerika geïmporteerd en bovendien staat de gehele collectie ook nog eens bij ons allebei thuis. En dan is er nog een verzameling die we nooit draaien, die blijft onbeschadigd".

Dollywood

Ze is overal in het atelier aanwezig. Foto's met handtekening, posters en tekeningen die iedere bezoeker een glimlach schenken zoals alleen Dolly dat kan. Eddie laat vol trots een foto zien waarop het tekenaarsduo enthousiast poseert voor de ingang van het pretpark 'Dollywood' in de Verenigde Staten.
Eddie: "Het is lekker rustig werken met haar. Ik moet geen hardrock aan m'n kop als ik zit te tekenen. Vroger draaiden we Pat Boone; op 45 toeren wel te verstaan, dan kreeg ie zo'n raar snel stemmetje". Tegenwoordig is het Dolly voor en Dolly na. "Ik heb wel eens gelezlen dat mensen die voor Dolly gezwicht zijn, voorgoed verkocht zijn, schoongespoeld worden. Hoe heet dat op z'n medisch... ontslakken".
Heinz is door de jaren heen wat liever geworden. "Misschien komt dat wel door Dolly", denkt Eddie de Jong. "Maar wij worden ook ouder, en een echte kat verandert tenslotte ook. Dus Heinz blijft ook niet altijd hetzelfde". Zo zegt de stripkat wat minder vaak 'shit' dan voorheen.
Over een strookje Heinz doen de tekenaars gemiddeld vier uur. René: "We gaan er echt voor zitten. Een paar uur denken en daarna schetsen met potlood". Tijdens het bedenken van een grap wordt er heel wat afgelachen, maar als het strookje met Oostindische inkt vervolmaakt moet worden, zijn Windig en De Jong bloedserieus. "Als ie af is kunnen we weer lachen", zegt René.

René Windig en Eddie de Jong: 'Nederland wordt Heinzland'.                      Foto: Maurice Nelwan.

Dijenkletser

Zes strookjes per week de deur uit, voor 23 kranten verspreid door heel het land. De tekenaars hebben zelfs een afnemerin Belgiëm, Het Volk. RenÉ: "We streven ernaar om één keer per wee keen topgrap te tekenen; je kunt niet elke dag een dijenkletser maken".
Elke grap staat op zichzelf, maar Heinz is tegelijkertijd een vervolgstrip. Eddie: "Op een vervolgverhaal krijg je veel respons, mensen voelen zich betrokken. Ze bellen ons wel eens op,om te zeggen dat ze zich deze week rot hebben gelachen. Dat soort reacties is een grote drijfveer om door te gaan".
De Heinz-albums (Heinz; Heinz ahoy!; Beau Heinz; Te Gek Heinz; Dr. Jekyll en Mr. HEinz; Het is Heinz en Heinz Parade) zijn verschenen bij Windig en De Jongs eigen uitgeverij, Gezellig & Leuk. Die is inmiddels ter ziele. Eddie: "Er gingen te veel tijd, te veel zorgen en te hoge rekeningen in zitten. We hadden gewoon geen tijd meer om te tekenen, Gezellig & Leuk vrat aan ons".
Het volgende werk van het tekenaarsteam zal bij uitgeverij Het Raadsel uitgegeven worden. René: "We hopen dat in oktober de 'Dick Bosch almanak' uitkomt. Dick Bosch is een oude held van ons". In de boekenkast staat een rij beduimelde boekjes met de detectiveheld uit de jaren vijftig: Dick Bos, van oorsprong zonder 'ch'.

Vroolijken Fransch

Windig en De Jong maakten er een persiflage van, de krachtpatser werd een doordrammende dommekracht die links en rechts deuren intrapt. De spelling waarin de oorspronkelijke Bos zich uitdrukt, wordt door Windig en De Jong sterk overtrokken: 'Deezen Vroolijken Frantsch is zoo te zien toegetreeden tot het Legioen der Eeuwige Slaapers. Ik vreesch dat zelfsch het Rooden Kruisch in deezen zaak geen soelaasch meer kan bieden'. Dich Bosch ten voeten uit.
'Fnirwak', het boek waarin Dick Bosch Eric de Noorman uithangt, kreeg in 1984 een Stripschappenning voor het album van het jaar. Nu zijn de heren tekenaars dan eindelijk door het ganse land erkend met de Stripschapprijs, die ze op 19 oktober krijgen uitegreikt tijdens de Stripdagen in Breda. Wat heeft dat voor voeten in de aarde?
René: "Veel publiciteit en vooral veel rompslomp. Het was deze week een paniekerige toestand voor de Heinz-strookjes. Er kwamen allemaal vrienden langs met sixpacks, en we hebben geen ijskast, dus dat betekent snel opdrinken". En verder? "Het zou leuk zijn als een krant óns eens belde, om te vertellen dat ze staan te springen om Heinz. Maar ik vraag me af of die prijs dat tot gevolg heeft..."
In hun vroegere atelier in de Warmoesstraat hing een kaart waarop met groene vlaggetjes de door Heinz veroverde gebieden stonden aangegeven. De streken met rode vlaggetjes zijn nog van Heinz verstoken. Eddie: "Utrecht bij voorbeeld is een Heinzloos gebied. Dat is een doorn in ons oog, want daar rijden we vaak doorheen. Verder moeten Limburg, Zeeland en misschien Gelderland nog veroverd worden. Maar daar waar Heinz uitgegeven wordt, heet Nederland Heinzland. En in Heinzland is alles goed".

Artis

De geboortestad van beide tekenaars is ook HEinzland. "We kankeren wel op Amsterdam, maar gaan beslist niet weg", zegt Eddie. Toen Windig en De Jong nog in het atelier in de Warmoesstraat zaten, tussen condomerie en koffieshops in, junkies voor de deur, droomden ze van een werkplek tegenover Artis. René: "We wilden weg uit de rosse buurt en hebben in paniek zelfs Haarlem overdacht. Sinds een paar maanden zitten we hier. Prima, lekker rustig aan de gracht. En niet eens zo gek ver van Artis, toch?"
De geest van Heinz draait zich nog eens om onder tafel. Het zal hem allemaal een zorg zijn, zo lang hij maar elke dag in de krant staat.